ӨНЕР УЧИЛИЩЕСІНДЕ ОҚУ-ӨНДІРІСТІК ПРАКТИКА
Болашақ музыкант педагогты тәрбиелеуде практикалық оқытудың ерекше маңызы бар және оқу процесінің маңызды аспектілерінің бірі болып табылады. Жас мамандарды дайындау сапасы қойылымның дұрыс болуына, оның нақты ұйымдастырылуына байланысты болады.
Мектептегі жұмыс балалар музыка мектебі мен өнер мектебінің оқу жоспарлары мен бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады. Білім алушы - практиканттар балалармен оқу сабақтарын өткізеді, қажетті құжаттаманы дұрыс толтыруды үйренеді, балаларға музыкалық шығармаларды үйретеді, оларды бақылау сабақтарында және академиялық концерттерде өнер көрсетуге дайындайды, балалармен тәрбие жұмысының дағдыларын меңгереді, педагогикалық, әдістемелік кеңестердің жұмысына қатысады.
Оқытушы – консультант жұмысының өзіндік ерекшелігі бар, оның күрделілігі – ол практиканттың да, оқушының да оқу сапасына жауап береді. Оқушының дайындық деңгейі оқу сыныбының бағдарламалық талаптарына сай болуы керек. Педагогикалық практика бөлімінде әртүрлі ПЦК-ның тәжірибелі оқытушылары жұмыс істейді.
Біздің мектептің практика бөлімінің тәжірибесі көрсеткендей, практикалық оқытудың дәл осындай негізі барлық жағынан ең қолайлы болып табылады. Бұл жағдайда практика сағаттарына қатысты барлық ұйымдастырушылық және әдістемелік мәселелер шешіледі, бірінші сыныптан бастап музыкант – орындаушының қалыптасу жолын байқауға жағдай жасалады және кәсіби буынға түсу үшін ең дарынды балаларды таңдауға болады.
Практика түрлері:
- Орындаушылық практика
- Сүйемелдеушілік практика
- Педагогикалық практика
- Мектеп практикасы
- Хор практикасы
- Дәріскерлік практика
- Оқу:
- Өндірістік практика:
Орындаушылық практика училищенің барлық мамандықтарының байланыстырушы буыны болып табылады. Сахнада өзін ұстай білу, әртістік қабілеті, орындалатын нөмірді көрерменге «шығару» қабілеті және оны лайықты көрсете білу, көрермендердің қызығушылығын ояту – бұған оқушылар барлық оқу жылдары бойы, алдымен ашық өнер көрсетулерде және
училищедегі академиялық концерттерде, содан кейін әр түрлі концерттік алаңдарда үйренеді.
Педагогикалық практика училищенің фортепиано, ішекті, үрмелі, қазақ халық, орыс халық аспаптары және музыкалық-теориялық бөлімдерінде теориялық сабақтармен қатар аптасына екі сағаттан өткізіледі. Практиканың бұл түрін жүргізу үшін 1976 жылы орталықтандырылған практиканың негізі - музыка мектебінің жанындағы практика секторы құрылды. Қазір бұл училище жанындағы практика мектебі, онда әр түрлі жастағы білім алушылар балалар музыка мектебінің бағдарламасы бойынша оқиды, ал оқытушы – кеңесшілердің жетекшілігімен үшінші және төртінші курстардың тәжірибеден өтуші студенттері педагог қызметін атқарады.
Педагогикалық практика балалармен жұмыс істеудің кәсіби дағдыларын дамытуға, мамандық, әдістеме, педагогика және психология сыныптарында алынған практикалық және теориялық білім негізінде оқушылардың педагогикалық дағдылары мен іскерліктерін қалыптастыруға және жетілдіруге ықпал етеді. Жұмыс барысында практиканттар балалар музыка мектебінің бағдарламалық талаптарын зерделейді, сабақ жүргізу әдістеріне, оқушылардың музыкалық қабілеттерін анықтауға, репертуарды таңдауға, жеке жоспар құруға, әр түрлі дарынды оқушылармен сабақты дұрыс құруға, олардың техникалық дамудағы артықшылықтары мен кемшіліктерін көруге, экспрессивтілікке қол жеткізе отырып, шығармаларды орындау тәсілдерін түсінікті тілде түсіндіруді үйренеді. Олар құжаттаманы толтыруды, академиялық концерттер, конкурстар, сыныптық іс-шаралар, балалармен тәрбие жұмыстарын жүргізуді оқып біледі.
Практика мектебі негізінде концертмейстерлік және хор практикасы өткізіледі. Концертмейстерлік практика фортепиано бөлімінің білім алушыларына қажет, оның барысында олар концертмейстер сыныбы пәні бойынша алған білімдерін бекіте отырып, концертмейстер жұмысының дағдыларын игереді. Практиканттар үрмелі, ішекті, қазақ – халық аспаптары сыныптарында оқушыларды сүйемелдеп, балалар музыка мектебінің репертуарын оқиды.
Хор практикасы әр түрлі жастағы балалармен өткізіледі. Практиканттар хормен жұмыс істеу дағдыларын меңгереді, балалардың әншілік мүмкіндіктерін анықтауды үйренеді, вокалдық-хор дағдыларын дамыта отырып, дайындық жұмыстарын жүргізеді, репертуар таңдайды, талдайды, жаттайды және хорға дирижерлік ете отырып, концерттік қойылымға шығарады.
Музыкалық-теориялық бөлімнің білім алушылары практика мектебінің балаларымен топтық сабақтар өткізеді. Дидактикалық құралдарды әзірлеп, дайындайды, оқу жоспарларын жасайды, сольфеджио және музыкалық әдебиет сабақтарын өткізуді үйренеді, оқушылардың музыкалық ой-өрісін кеңейтеді және музыкалық қабілеттерін дамытады.
Дәріскерлік практикадан осы бөлімнің барлық білім алушылары өтеді. Олар дәріс беруді, концерттік бағдарламаларда жетекші болуды үйренеді. Дәріс мәтінін дайындау кезінде тыңдаушылардың ерекшеліктері, музыкалық терминологияны қолдану қажеттілігі ескеріледі. Дәріскерлік практиканың ерекшелігі – білім алушылар көбінесе бейтаныс, кәсіби дайындалмаған аудитория алдында сөз сөйлейді, сол үшін оларға көрермендермен байланыс орнатуды үйрену өте маңызды. Сондықтан дәрістің мәтінін жатқа оқып, дикция мен интонацияны пысықтау керек. Дәрістер колледж алаңдарында да, басқа оқу орындарында да өткізіледі.
Практика мектебі тек педагогикалық практикалық оқытудың негізі ғана емес, сонымен қатар музыкалық білім берудің алғашқы сатысы болып табылады, ол ең қабілетті оқушыларды училищеге және музыкадағы дарынды балалар мектебінің мамандандырылған сыныптарына оқуға түсуге дайындайды.
Мектеп жұмыс істеген жылдар ішінде 250-ден астам оқушылар бітіргені туралы куәлік алды, алпыстан астамы біздің училищеде білім алып, жоғары оқу орындарында оқуын жалғастыра отырып, музыканттардың кәсіби әлеміне енді.
Мектеп практикасы хор бөлімінің үшінші және төртінші курс студенттеріне қажет. Көптеген жылдар бойы практиканың осы түрінің тұрақты негіздері № 16 мектеп, № 29 өнер мектебі, № 10 мектеп-гимназия, №19 қосымша білім беру мектеп – орталығы, №2 жалпы білім беретін мектеп болып табылады. Мектептер негізгі кабинеттермен жабдықталған, оқу құралдарымен, оқулықтармен, дидактикалық және көрнекі материалдармен жеткілікті түрде қамтамасыз етілген. Практиканттар тәжірибе күнделіктерін толтырады, сынып жұмысын жоспарлайды, өз бетінше сабақтар өткізеді, балаларға музыкаға деген сүйіспеншілікті, оны сезіну мен эмоциялық жағынан үн қата білуді дағдыландырады, оқушылардың музыкалық мәдениеті мен эстетикалық талғамын тәрбиелейді.
Әлеуметтік-мәдени қызмет және халықтық-көркемөнер шығармашылығы бөлімдерінде практикалық оқыту педагог-бос уақытты ұйымдастырушы мамандығы бойынша және педагог-ұйымдастырушы, хореографиялық ұжымның жетекшісі және педагог-ұйымдастырушы, көпшілік театрландырылған қойылымдардың режиссері мамандығы бойынша жүргізіледі.
Оқу практикасы училищеде теориялық сабақтармен қатар жүреді. Өндірістік практика - сегізінші семестрде 15 апта көлемінде теориялық оқудан қол үзіп Мәдениет сарайында, Демалыс орталықтарында, Балалар шығармашылық үйінде, мектепке дейінгі білім беру мекемелерінде, әртүрлі деңгейдегі оқу орындарында өткізіледі.
Әлеуметтік-мәдени іс-шаралар бойынша өндірістік практика жұмыстың әртүрлі үлгісін, құралдары мен әдістерін қолдана отырып, мәдени-демалыс іс-шараларын ұйымдастыруды және өткізуді қамтиды. Практиканттар мекемедегі әлеуметтік-мәдени жағдайды оқып біледі, менеджментпен және маркетингпен, құжаттамамен және қаржыландырумен танысады, практика күнделіктерін жүргізеді, бұқаралық және камералық сипаттағы екі сынақ іс-шарасын өткізеді. Практика негізінде сценарист немесе жүргізуші, ұйымдастырушы не орындаушы ретінде өткізілетін іс-шараларға қатысады.
Бос уақытты ұйымдастырушы педагогтер, көпшілік театрландырылған қойылымдардың режиссерлері құрама немесе тақырыптық концерт қоюды, кез келген жанрдың нөмірін қоюды (мысал, өлең, пародия, пантомима және т.б.) жүзеге асырады және өз жұмыстарының бірінде пайдаланады, жүргізуші немесе конферансье, сценарист, режиссер және ұйымдастырушы ретінде көпшілік-театрландырылған сынақ қойылымын жүзеге асырады.
Бос уақытты ұйымдастырушы педагогтар, хореографиялық ұжымның жетекшілері хореографиялық ұжымдар негізінде мамандандыру бойынша өндірістік практикадан өтеді, оқу-тәрбие жұмыстарын жүргізеді, би қойылымын жасайды, ұжымды концерттік қойылымдарға дайындайды, қорытынды сынақ іс-шарасында өз жетістіктерін көрсетеді.
Әрине, практиканы ұйымдастыру оңай үдеріс емес, үнемі жетілдіруді талап етеді, бұл кезеңде инновациялық технологияларды қолдана отырып, практикалық оқытуға көп көңіл бөлінеді.
Біздің бағыттағы мамандардың жұмысқа орналасуы немесе сұранысы кәсіби білім берудің нәтижесі деп есептеуге болады. Бұл жерде әртүрлі деңгейдегі білім беру оқу орындарымен және мәдениет мекемелерімен әлеуметтік серіктестікке үлкен мән беріледі.
